این روز عید مبارک آسمانی است.
روزی است که خداوند متعال حضرت ابراهیم(علیه السلام) را از آتش نجات داد.[841]
روزی است که توبه حضرت آدم(علیه السلام) قبول شد.[842]
روزی است که خداوند متعال حضرت موسی(علیه السلام) را بر ساحران غلبه داد.[843]
روزی است که حضرت موسی(علیه السلام) در حضور امت خود یوشع بن نون را وصی خود گردانید.[844]
روزی است که حضرت عیسی(علیه السلام) شمعون الصفا را جانشین خود گردانید.[845]
روزی که حضرت سلیمان(علیه السلام) رعیت خود را بر جانشینی آصف بن برخیا گواه گرفت.[846]
روز عقد اخوت بستن پیامبر(صلی الله علیه وآله) بین اصحابش است.[847]
در این روز پیامبران جانشینان خود را معین می نمودند، و زیارت امیرالمؤمنین(علیه السلام)در این روز وارد شده است.[848]
شرکت کنندگان در مراسم غدیر
ماجرای غدیر چنین بود که در روز شنبه، چهار یا پنج روز مانده به آخر ذی القعده سال 10 هـ ، پیامبر(صلی الله علیه وآله) غسل نمودند و همراه با 120 هزار نفر از مسلمانان، از مدینه خارج شدند.[849]
در این سفر حضرت علیا مخدره صدیقه طاهره فاطمه زهرا(علیها السلام)، ام هانی خواهر امیرالمؤمنین(علیه السلام)، فاطمه بنت حمزه، ام سلمه و سایر همسران پیامبر(صلی الله علیه وآله) از جمله عایشه و حفصه حضور داشتند.[850] امیرالمؤمنین(علیه السلام) هم از یمن با عده ای وارد مکه شدند.
دستور الهی برای مراسم غدیر
بعد از انجام اعمال حج دستور الهی رسید که علم و ودایع انبیاء را به امیرالمؤمنین(علیه السلام) تحویل دهند و امر ولایت آن حضرت را به مردم تبلیغ نمایند.
پیامبر(صلی الله علیه وآله) بسیار گریست، به طوری که محاسن مبارکش از اشک تر شد. حضرت از خداوند خواستند که ایشان را از شر منافقین محافظت فرماید.[851] در منی پیامبر(صلی الله علیه وآله) دو بار خطبه ایراد فرمودند، و اشاره کلی به ولایت امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمودند. در مسجد خیف جبرئیل نازل شد که خداوند می فرماید: «ولایت علی(علیه السلام) را به مردم برسان ولی وعده محافظت از شر دشمنان را برای آن حضرت نیاورد. در کُراع الغُمَیم، بار دیگر جبرئیل نازل شد واین آیه را آورد که «فَلَعَلَّکَ تارِکٌ بَعضَ ما یُوحی اِلَیکَ وَ ضائِقٌ بِه صَدرُک»: «شاید تو ترک کنی بعضی از اموری را که به تو وحی می شود و سینه تو به خاطر آن گرفته باشد».[852]
باز این بار هم امر ولایت مورد تأکید قرار گرفت، ولی آیه ای دال بر محافظت آن حضرت از شر دشمنان نیامد. پیامبر(صلی الله علیه وآله) مطالب منافقین را به جبرئیل فرمود و کوچ کردند.
اوایل روز 18 ذی الحجة به غدیر خم رسیدند، و بار دیگر جبرئیل نازل شد و آیه 67 سوره مائده را آورد که شامل تبلیغ ولایت مولی الموالی امیرالمؤمنین(علیه السلام) و در امان بودن آن حضرت از شر منافقین بود: «یا اَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما اُنْزِلَ اِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ اِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النّاسِ اِنَّ اللهَ لایَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرینَ»: «ای پیامبر تبلیغ کن به مردم آن امری را که درباره علی(علیه السلام) از جانب خدا بر تو فرستاده شد و اگر این کار را انجام ندهی رسالت الهی را تبلیغ نکرده ای، و خدا تو را از شر مردم حفظ می نماید. خداوند کافران را هدایت نمی کند».
پیامبر(صلی الله علیه وآله) بر فراز منبر غدیر
هنگام ظهر، پیامبر(صلی الله علیه وآله) بعد از نماز جماعت، بالای منبری ـ که زیر دو درخت کهنسال بود و توسط سلمان و ابوذر و مقداد و عمار ساخته شده بود ـ رفتند و امیرالمؤمنین(علیه السلام) را بر فراز منبر یک پله پایین تر قرار دادند، در حالی که عده ای از منافقین مقابل منبر بودند.
بعد از بیان کلمات دُرربار خویش در توحید و صفات کمال حق تعالی و بیان قسمت عمده ای از احکام حلال و حرام دین خدا، گذشته عرب و زندگی و عقاید آنان و زحماتی که آن حضرت کشیده اند را بیان داشتند. سپس فرمودند: بین قرآن و اهل بیت(علیهم السلام) اتصال ناگسستنی است و از یکدیگر جدا نمی شوند تا روز قیامت کنار حوض کوثر بر من وارد شوند.
سپس قسمتی از فضایل و مناقب امیرالمؤمنین(علیه السلام) را بیان فرمودند، و درباره امامت و ولایت آن حضرت و اولادشان تا حضرت مهدی(علیه السلام) چند بار تأکید کردند. آنگاه فرمودند: بر من وحی شده است: «بِسمِ الله الرحمن الرحیم یا ایها الرسول بلِّغ ما اُنزِل اِلَیک مِن رَبِّکَ ...».
سپس فرمودند: ای مردم، من در تبلیغ آنچه خدا بر من نازل کرده کوتاهی نکردم و من سبب نزول این آیه را بیان می کنم. جبرئیل دوبار بر من نازل شد و از جانب خداوند متعال به من امر کرد که در این مکان به هر سفید و سیاهی از هر قبیله ای اعلام کنم که علی بن ابی طالب وصی و جانشین و امام بعد از من است. او بعد از خدا و رسولش ولی و صاحب شما و اولی بر همه شما از خود شماست. در این باره خداوند بر من آیه ای نازل نموده است: «اِنَّما وَلیّکُم الله وَ رَسُولُه وَالذینَ آمَنوا الذینَ یقیمُونَ الصلوةَ وَ یُؤتُونَ الزَکاة وَ هُم راکعُون».[853]
سپس فرمودند: من از جبرئیل خواستم که از خداوند بخواهد مرا از تبلیغ این امر معذور بدارد، چون به کمی مؤمنین و زیادی منافقین و استهزاء کنندگان به اسلام آگاهم. آنگاه فرمودند: معاشر الناس هو الامام المبین، روی برمگردانید از ولایت او. فهو الذی یهدی الی الحق و یعمل به. اوست که هدایت به حق می کند و عمل به آن می نماید. او را فضیلت دهید که خدا او را فضیلت داده و او را قبول کنید که خداوند او را منصوب نموده است. ای مردم، او امام از طرف خداست. منکر ولایت او آمرزیده نخواهد شد و توبه اش قبول نمی شود. بعد از من افضل از همه زنان و مردان علی است. ملعون و مورد غضب الهی است کسی که قول مرا رد کند و موافق آن نباشد. بدانید جبرئیل خبر داد که خداوند متعال می فرماید: هرکس با علی دشمنی کند و او را دوست نداشته باشد لعنت و غضب من بر او باد.
بعد فرمودند: خداوندا، تو شاهد باش. من رسالتم را ادا کردم. من رساندنم آنچه فرموده بودی. من بر همگان واضح نمودم. آگاه باشید، غیر از برادرم علی بن ابی طالب(علیه السلام) دیگری امیرالمؤمنین نیست. امارت مؤمنین بعد از من برای احدی جز علی بن ابی طالب(علیه السلام) حلال نیست.
معرفی علی بن ابی طالب(علیه السلام)
در اینجا بازوی علی(علیه السلام) را گرفتند و در همین حال علی(علیه السلام) دستان مبارکش را به طرف آن حضرت بلند کرد. پیامبر(صلی الله علیه وآله) آن حضرت را بالا برد به حدی که پاهای مبارک حضرت تا سر زانوهای پیامبر(صلی الله علیه وآله) رسید. سپس فرمود: «اَلَستُ اولی بِکُم مِن اَنفُسِکُم»؟ همه گفتند: «اللهمَ بلی». فرمود: هذا علی اخی و وصیی، من کنت مولاه فهذا علی مولاه و هو علی بن ابی طالب. هر کس که من مولی و صاحب اختیار او هستم این علی مولی و صاحب اختیار اوست. مکان و منزلت او مثل مکان و منزلت من نزد شماست. بار الها، دوست بدار هر کس او را دوست بدارد، و دشمن بدار هر کس او رادشمن بدارد، و کلماتی دیگر برای تأکید فرمان الهی و اقرار مردم بیان نمودند. سپس فرمودند: خبر غدیر را حاضرین به غایبین و پدران به فرزندان تا روز قیامت برسانند.
بیعت لسانی و عملی
همین که آن حضرت از منبر پایین آمدند، مردم با صدای بلند با زبان و دست بیعت کردند و پیامبر(صلی الله علیه وآله) می فرمود: «هنِّئونی هنِّئونی»[854] به من تبریک بگویید.
بعد دستور دادند تا چادری جداگانه برای امیرالمؤمنین(علیه السلام) زدند و فرمود: همه بروند و به آن حضرت سلام کنند و بگویند: «السلام علیک یا امیر المؤمنین». عمر آمد و سلام کرد و گفت: «بخ بخ یَابْنَ ابی طالب، أَصْبَحْتَ مَولای و مولی کُلِّ مؤمن و مؤمنة».[855]ابوبکر نیز در این تهنیت با عمر شریک بود.[856] بیعت سه روز طول کشید و در این سه روز نماز ظهر و عصر را با هم می خواندند. بعد از نماز بیعت تا غروب ادامه داشت، و نماز مغرب و عشاء را نیز با هم می خواندند.
بیعت زنان
برای بیعت زنان، ظرف آبی زیر پرده ای قرار دادند، به طوری که نصف ظرف در طرفی و نصف دیگر آن در طرف دیگر پرده قرار داشت. یک طرف امیرالمؤمنین(علیه السلام)دست مبارک خود را داخل ظرف آب قرار داده بودند، و طرف دیگر زنها دست خود را می گذاشتند و ضمن تبریک می گفتند: «السلام علیک یا امیرالمؤمنین». حضور حضرت صدیقه طاهره(علیها السلام) زینت بخش مراسم بود.
از سوی دیگر بیعت عایشه این سابقه او را در اذهان ثبت کرد تا روزی که جنگ جمل را بر پا کرد، و در مقابل صاحب غدیر صف آرایی نمود و با خواری و ذلت از لشکر ولایت شکست خورد.[857]
بعد ازاعلام ولایت در غدیر، جبرئیل نازل شد و این آیه را آورد: «الیَوم اَکملتُ لَکُم دینَکُم وَ اَتمَمتُ عَلَیکُم نِعمَتی و رضیت لکم الاسلام دیناً»[858]: «امروز برای شما دینتان را کامل نمودم و نعمتم را بر شما تمام نمودم و اسلام را بعنوان دین شما راضی شدم».
[840] . توضیح المقاصد: ص 31. العدد القویة: ص 166. مصباح کفعمی: ج 2 ص 601. مناقب ابن شهر آشوب: ج 3 ص 37. مصباح المتهجد: ص 754. بحار الانوار: ج 35 ص 150، ج 95 ص 189. فیض العلام: ص 122.
[841] . مسار الشیعة: ص 22. فیض العلام: ص 125. زاد المعاد: ص 269. تقویم المحسنین: ص 14.
[842] . مسار الشیعة: ص 22. فیض العلام: ص 125.
[843] . مسار الشیعة: ص 22. فیض العلام: ص 125.
[844] . مسار الشیعة: ص 22. فیض العلام: ص 125.
[845] . مسار الشیعة: ص 22. فیض العلام: ص 125.
[846] . مسار الشیعة: ص 22. فیض العلام: ص 125.
[847] . مصباح کفعمی: ج 2 ص 125. تقویم المحسنین: ص 14. تقویم الائمة(علیهم السلام): ص 14.
[848] . بحار الانوار: ج 97 ص 384.
[849] . کافی: ج 4 ص 248. طبقات ابن سعد: ج 3 ص 235. ارشاد الساری: ج 6 ص 429 .
[850] . مناقب ابن شهر آشوب: ج 3 ص 25. طبقات ابن سعد: ج 3 ص 235. ارشاد الساری: ج 6 ص 429 .
[851] . بحار الانوار: ج 37 ص 127.
[852] . سوره هود: آیه 12.
[853] . سوره مائده: آیه 55 .
[854] . الغدیر: ج 1 ص 276.
[855] . بحار الانوار: ج 38 ص 344. ملحقات احقاق الحق: ج 6 ص 468 ـ 469. الغدیر: ج 1، این مطلب را از 60 منبع اهل سنت نقل کرده است.
[856] . فیض العلام: ص 123، به نقل از دارقطنی و عاصمی.
[857] . بحار الانوار: ج 21 ص 38. عوالم: ج 15/3 ص 309.
[858] . سوره مائده: آیه 3.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: